Hướng Nghiệp Cùng Con: Giúp Con Chọn Ngành Theo Đam Mê Hay Xu Hướng?

Khi con bước vào những năm cuối cấp, cuộc trò chuyện về "tương lai" trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Và câu hỏi lớn nhất thường xoay quanh một ngã rẽ quan trọng: nên để con chọn ngành theo đam mê hay chọn một con đường an toàn, dễ xin việc theo xu hướng của xã hội?

Đây là một cuộc đối thoại không có câu trả lời đúng hay sai tuyệt đối. Một bên là khát khao được sống và làm việc với những gì mình yêu thích. Một bên là nỗi lo thực tế về "cơm áo gạo tiền". Vai trò của cha mẹ lúc này không phải là người quyết định thay, mà là một nhà tư vấn thông thái, cùng con phân tích và tìm ra một con đường dung hòa.

Phân tích hai lối đi: Đam mê và Thực tế

Lối đi 1: Theo đuổi đam mê ("Đi theo tiếng gọi con tim")

• Ưu điểm: Đam mê tạo ra động lực nội tại mạnh mẽ, giúp con vượt qua khó khăn, không ngừng sáng tạo và cảm thấy hạnh phúc, trọn vẹn trong công việc.
• Rủi ro: Một số ngành nghề đam mê có thể khó tìm việc hoặc thu nhập không ổn định. Đôi khi, đam mê chỉ là một sở thích nhất thời, không đủ lớn để trở thành sự nghiệp.

Lối đi 2: Lựa chọn theo xu hướng ("Con đường của lý trí")

• Ưu điểm: Mang lại sự an toàn về tài chính, cơ hội việc làm rộng mở và một lộ trình sự nghiệp rõ ràng.
• Rủi ro: Công việc không có đam mê dễ dẫn đến sự nhàm chán, kiệt sức (burnout). Hơn nữa, xu hướng của xã hội luôn thay đổi, một ngành "hot" hôm nay có thể bão hòa vào ngày mai.

Làm thế nào để tìm ra "giao điểm vàng"?

Thay vì xem đây là hai lựa chọn loại trừ nhau, hãy cùng con tìm ra điểm giao thoa giữa chúng. Đây mới chính là nghệ thuật của việc tư vấn hướng nghiệp.

2. "Thử nghiệm" đam mê một cách thực tế

Trước khi đặt cược cả tương lai vào một đam mê, hãy tạo cơ hội để con "sống thử" với nó.

• Khuyến khích con: Tham gia các câu lạc bộ ở trường, tìm một công việc làm thêm hoặc thực tập ngắn hạn trong lĩnh vực đó, tham gia các khóa học online để có cái nhìn sâu hơn về ngành nghề.
• Mục đích: Giúp con xác định xem đây là một đam mê thực sự mà con sẵn sàng theo đuổi, hay chỉ là một sở thích nhất thời.

3. Xây dựng "Kế hoạch B" thông minh

Chọn một ngành học thực tế không có nghĩa là phải từ bỏ đam mê. Hãy khuyến khích con xem đam mê như một "kỹ năng phụ" quý giá.

• Ví dụ: Con có thể học ngành Quản trị kinh doanh (an toàn) và tham gia câu lạc bộ nhiếp ảnh của trường (đam mê). Sau này, con có thể kết hợp cả hai để mở một studio ảnh hoặc làm marketing cho các thương hiệu máy ảnh.